Monika Czaplińska,
Zbigniew Heleniak,
Maksymilian Hryciuk,
Piotr Andrzej Skonieczny
Ewa Król,
Alicja DębskA-Ślizień
Klinika nefrologii, transplantologii i Chorób Wewnętrznych
Gdański uniwersytet medyczny
ul Dębinki 7, 80-952 Gdańsk
kierownik:
Prof. dr hab. n. med. Alicja Dębska-Ślizień
Wstęp: Transplantacja narządów (nerki, wątroby, serca czy płuc) stanowi najlepszą, a w niektórych przypadkach jedyną skuteczną przewlekłą formę leczenia pacjentów ze schyłkową niewydolnością wspomnianych organów. Przeżycie chorych po przeszczepieniu narządów jest zdecydowanie dłuższe niż pacjentów oczekujących na transplantację. Liczba dawców w Polsce jest
niewspółmiernie niższa od ilości chorych oczekujących na przeszczepienie narządów, która wobec postępującego starzenia się polskiej populacji będzie w dalszym ciągu narastać. konieczne jest zatem ciągłe aktywne pozyskiwanie dawców narządów poprzez zwiększenie świadomości i wiedzy Polaków dotyczącej transplantacji narządów.
Cel: Celem badania była ocena poziomu wiedzy mieszkańców Gdańska na temat transplantacji narządów oraz częstości osobistych doświadczeń dotyczących przeszczepienia narządów w najbliższym otoczeniu. Materiał i Metodyka: Badanie zostało przeprowadzone metodą kwestionariusza ankiety wśród osób powyżej 18 roku życia mieszkających na terenie Gdańska stanowiących reprezentatywną grupę populacji miasta pod względem wieku, płci, wykształcenia i statusu materialnego. Poziom wiedzy respondentów został oceniony w sposób subiektywny za pomocą szkolnej skali punktowej od 1 (ocena niedostateczna) do 6 (ocena celująca) oraz w sposób obiektywny poprzez udzielenie odpowiedzi prawda/fałsz na 15 pytań składających się na tak zwany indeks Wiedzy. W dalszym etapie przeprowadzono analizę korelacji pomiędzy subiektywnym poczuciem wiedzy respondentów a ogólnym
wynikiem zebranych punktów w indeksie Wiedzy.
Wyniki: Badaną populację stanowiło 1000 mieszkańców Gdańska, z czego 52,5% stanowiła płeć żeńska. Średni wiek badanych wynosił 47,4 lata (18÷82 lata). 81,2% ankietowanych nie miało doświadczenia transplantacji organu w najbliższym otoczeniu. Średnia ocena posiadanej wiedzy dokonana przez badanych wynosiła 2,6. 79,4% respondentów oceniało swoją wiedzę na ocenę
dostateczną (3) lub niższą. Przeciętna liczba punktów zebranych w indeksie Wiedzy wynosiła 7. Średni poziom wiedzy był nieznacznie wyższy u mężczyzn (7,13) niż u kobiet (6,96), relatywnie najniższy był wśród osób, które ukończyły 60. rok życia. Współczynnik korelacji Pearsona pomiędzy subiektywnym poczuciem wiedzy o transplantacji a ogólnym wynikiem zebranych punktów w indeksie Wiedzy wynosił r = 0,3 i był istotny statystycznie (p = 0,01).
Wnioski: Wiedza Gdańszczan na temat przeszczepiania narządów jest niewystarczająca. Brak wystarczającej wiedzy zmniejsza potencjalną gotowość respondentów do dawstwa, jak również budzi często nieuzasadnione obawy związane z transplantacją. Respondenci bardzo rzadko posiadali własne doświadczenia w zakresie problemu transplantacji. Zasadne jest podjęcie działań,
których celem byłoby zwiększenie podstawowej wiedzy dotyczący transplantacji narządów w polskim społeczeństwie.
(NEFROL. DIAL. POL. 2019, 23, 123-128)
Introduction: Organ transplantation (of kidney, liver, heart or lung) is the best and in some cases the only effective method of chronic treatment for patients with end-stage disease of mentioned organs. The survival of patients
after an organ transplantation is definitely longer than patients waiting for the procedure. The donors number in Poland is disproportionately lower compared to the amount of patients waiting for the organ transplantation and
it could constantly increase due to the ageing of Polish population. Taking that into consideration, the continued active donors recruitment is crucial by raising the awareness and knowledge of Polish population about organ
transplantation.
Aim: The aim of our study was the assessment of knowledge level about organ transplantation as well as frequency of personal experience refering to organ transplantation in immediate vicinity in Gdańsk population.
Materials and Methods: The study was performed using a questionnaire among Gdańsk inhabitans above 18 years
of age who was the representative group of the population in respect of age, sex, education and material status. The level of knowledge was evaluated in subjective way using school point scale from 1 to 6 as well as in objective way by providing answers true/false to 15 questions (The Knowledge Index). In the next stage, the correlation analysis between the subjective level of knowledge and the number of points in The Knowledge Index was carried out. Results: 1000 Gdańsk inhabitans were involved into the study population and 52.5% of them were females. An average age of respondents was 47.4 years (18÷82 years). 81.2% answerers have not had experience of organ transplantation in immediate vicinity. An average grade of knowledge given by subjects was 2.6. 79.4% respondents graded their knowledge on 3 or less. An average number of points scored in The Knowledge Index was 7. An average level of knowledge was slightly higher among males (7.13) than females (6.96), relatively it was the lowest in the group over 60 years. The Pearson’s correlation coefficient between subjective level of knowledge about transplantation and results in The Knowledge Index was r = 0.3 and was statistically significant (p = 0.01).
Conclusions: The knowledge about organ transplantation among Gdańsk population is insufficient. The lack of proper information decreases the potential readiness to organ donation as well as raises unjustified fears about transplantation. Respondents have had personal experience about organ donation very rarely. Take an action to increase the
basic level about organ transplantation in Polish society is needed.
(NEPROL. DIAL. POL. 2019, 23, 123-128)